Stari Sumeri su na figurama boginje plodnosti Isthar,kasnije u grckoj mitologiji nazvane Efeska Dijana, prikazali veliki broj dojki kao simbol obilja, materinstva i ljepote ženskog tijela ne znajuci da istovremeno prikazuju i bezbroj patoloških promjena koje u njima mogu da se kriju.Dojke su najplemenitiji izdanci kože koji uoblicavaju ljepotu ženskog tijela i daju mu punu vrijednost žene i majke.Karcinom dojke predstavlja,poslije kardiovaskularnih oboljenja, najcešci uzrok smrti u savremenom svijetu.Rana i sve preciznija dijagnostika tipa tumora i postojanje sve efikasnijih nacina lijecenja oboljenja dovodi do produženja života bolesnika,pa i do potpunog izljecenja.

Definicija tumora

U širem smislu rijeci tumor znaci otok i predstavlja samo deskriptivan termin za precizniji naziv neoplasia ili neoplasma,odnosno “novi rast”,jer on ne znaci apsolutno i tumorski rast,pošto se srece i kod neneoplasticnih procesa,kao što je na primer,regeneracija.Pod pojmom neoplazma treba podrazumjevati samo”nekontrolisan,autonoman i nesvrsishodan rast,odnosno umnožavanje celija,tokom koga se formira tumorski cvor koji ne podlježe kauzativnim zakonima i na taj nacin,bilo izmjenama stanja funkcionalnih sistema organizma ili direktnim destruktivnim rastom i diseminacijom, cesto dovodi do smrti jedinke."

Na bazi ovih stavova moguca je osnovna podjela svih tumora na benigne(tumor benignus)i maligne(tumor malignus)tumore.(Budakov Patologija str.109) Embriološki, mliječna žlijezda potice od ektoderma.Njenu osnovu cine parni nabori zadebljanog epiderma,poznati kao “mamarni nabori”,”mlijecne linije”ili “mlijecne pruge”koje se pojavljuju u embriona tokom pete nedjelje na ventrolateralnim stranama simetricno.Mamarni nabori se pružaju u blagom luku sa obe strane središnje linije od pazuha do ingvinalnog predjela.Donje dve trecine ovih nabora iscezavaju,a iz gornje trecine se formira zacetak buducih dojki.U toku drugog tromjesjecja iz dubokog sloja primordijalnog epitelnog zametka dojki pocinju da proliferišu epitelne celije u vidu razgranatih tracaka koji uranjaju u primordijalno masno i vezivno tkivo dajuci prvu osnovu mlijecnih kanala.Pred kraj fetalnog razvoja,u osmom ili devetom mjesecu,primarno solidne epitelne trake se kanališu intercelularnom vakuolizacijom,preobrazujuci se u izvodne kanalice.Ovi primarni kanalici se u pocetku otvaraju u malu epitelnu jamicu koja odgovara mjestu depresije epitela na mamarnom naboru.Istovremeno ,nastaje izraženije bujanje potpornog vezivnog tkiva oko primarne osnove mlijecne žlijezde.Proliferisano vezivno tkivo podiže epiderm formirajuci bradavicu dojke na mjestu ranije epitelne jamice.

Po rodenju,dojka muškog i ženskog novorodenceta se ne razlikuje po morfologiji i strukturi.

Sa rodenjem razvoj dojki nije završen.Do puberteta se postupno odvija rast i ramifikacija sekundarnih i tercijarnih mlijecnih kanala koji se slijepo završavaju sfericnim zadebljanjima.U doba puberteta se zaustavlja dalji razvoj dojki u muskaraca.Po uspostavljanju menstrualnog ciklusa masa dojke se uvecava na racun proliferacije strome i mlijecnih kanalica što se pripisuje dejstvu estrogena.Pred kraj trudnoce i u vrijeme laktacije pod dejstvom progesterona iz slijepih završetaka terminalnih duktusa se razvijaju lobulusi sa acinusima sekretorno aktivni dijelovi mlijecne žlijezde,cime se završava morfološko i funkcionalno uoblicenje dojki.(Mamografija-str.3)

 Dojka leži izmedu drugog i šestog rebra po vertikalnoj osovini,a izmedu spoljašnje ivice sternuma i srednje aksilarne linije.Prosjecni dijametar je 10-12 centimetara,a prosjecna debljina 5-7 centimetara.Tkivo dojke takoder se pruža prema aksili u vidu aksilarnog repa.Konture dojke variraju ali je ona najcešce poluloptastog oblika oblika sa konicnom konfiguracijom kod žena koje nisu radale a sa pendularnim izgledom kod žena koje su radale.(prolif.bol,doj.str. 35)

 Dojka je složena,visoko diferentovana kožna žlijezda tubuloalveolarnog tipa sa apokrinim svojstvima.

Koza  | Povrsinsko masno tkivo  |  Zljezdani parenhim dojke  | Duboko masno vezivno tkivo  Fascije | napred>>